Verkenner Wouter Koolmees heeft dinsdagavond zijn advies gepresenteerd om uit de impasse in de coalitieformatie te komen. D66 en CDA moeten de komende drie weken onderhandelen over een «positieve agenda» voor Nederland. De twee partijen krijgen de opdracht omdat ze volgens Koolmees zelf geen blokkades opwerpen en niet geblokkeerd worden door andere partijen.
De onderhandelingen moeten zich richten op «wat er wél kan» in plaats van op onderlinge verschillen. Koolmees hoopt dat de partijen binnen drie weken de contouren van een mogelijke regeeragenda kunnen schetsen. Andere partijen krijgen daarna de kans om te beoordelen of ze willen aansluiten bij de voorstellen.
Blokkades tussen partijen
De verkenner koos bewust voor D66 en CDA om te voorkomen dat het proces te snel vastloopt. «Dan stuit je te snel op blokkades», aldus Koolmees. Hij verwees daarmee naar de patstelling tussen de grootste partijen: VVD-leider Dilan Yeşilgöz sluit GroenLinks-PvdA uit en verkiest JA21, terwijl D66 juist niet met JA21 wil samenwerken.
De verkenner benadrukte dat partijen ook verantwoordelijkheid dragen om samen te werken. «Partijen hebben ook de verantwoordelijkheid om samen te werken, ik roep hen daartoe op», zei Koolmees. Hij adviseerde om de onderhandelingen te laten begeleiden door «één of meerdere informateur(s)», maar liet de keuze over het aantal aan D66.
Eerdere formaties
De aanpak om twee partijen eerst een beleidsagenda te laten opstellen is eerder toegepast in Nederlandse formaties. In 1994 kreeg PvdA-leider Wim Kok de opdracht een concept-regeerakkoord te schrijven, wat leidde tot een succesvolle coalitie met D66 en VVD. Ook in 2021 werkten VVD en D66 aan een basistekst, wat uiteindelijk tot een coalitie leidde nadat D66 de blokkade van de ChristenUnie ophief.
Let op: Dit artikel is gemaakt met Kunstmatige Intelligentie (AI).
