Od 2026 roku polskie szkoły czeka rewolucja w nauczaniu matematyki. Nowa podstawa programowa ma uczynić ten przedmiot bardziej praktycznym i życiowym, odchodząc od skomplikowanych rachunków na rzecz realnych zastosowań.
Instytut Badań Edukacyjnych opublikował we wrześniu projekty nowych podstaw programowych, nad którymi pracuje od marca 2025 roku. Zmiany obejmą wszystkie 22 przedmioty w przedszkolach i szkołach podstawowych.
Koniec z bezmyślnym liczeniem
"Odchodzimy od skomplikowanych rachunków na rzecz np. obliczeń na kalkulatorze, ale nie rezygnujemy z podstawowej sprawności rachunkowej. Chodzi o równowagę między matematyką relacyjną a narzędziową" - powiedział PAP Marcin Karpiński z IBE, koordynator zespołu matematyki.
Karpiński to nauczyciel akademicki i wieloletni nauczyciel matematyki w liceum, redaktor naczelny czasopisma "Matematyka w Szkole" oraz współautor programów i podręczników. Ekspert podkreślił, iż zachowano większość treści z zaznaczeniem praktycznego użycia.
Polscy uczniowie w czołówce
"Zaproponowaliśmy, by w podstawie programowej zostało to, co było dobre i co m.in. przekłada się na wyniki polskich uczniów w międzynarodowych badaniach, jak PISA czy TIMSS, w których wypadamy naprawdę nieźle na tle innych krajów" - powiedział Karpiński. W badaniu TIMSS z 2023 roku polscy czwartoklasistanci zajęli X miejsce w osiągnięciach matematycznych na 58 badanych państw i regionów.
W ostatnim badaniu PISA z 2022 roku polscy piętnastolatkowie uzyskali 489 punktów w matematyce. Wśród państw Unii Europejskiej tylko Estonia osiągnęła lepszy wynik.
Kalkulator jako narzędzie codzienności
"Musieliśmy się zmierzyć z tym, kiedy na lekcjach matematyki używać kalkulatora, komputera, aplikacji czy sztucznej inteligencji. Nie chodzi o rezygnację z biegłości rachunkowej, ale o to, by w sytuacjach praktycznych po prostu sięgnąć po kalkulator, tak, jak robią to dorośli" - wyjaśnił ekspert.
Jednocześnie zaznaczył, iż w klasach IV-VI uczniowie powinni używać kalkulatora z ostrożnością. W tym czasie kształtuje się bowiem rozumienie pojęć i związków między liczbami jako skutek wykonywania rachunków.
Matematyka finansowa w praktyce
Największą nowością jest wyodrębnienie modułu finansowego w ramach matematyki. "Matematyka będzie przeplatana z praktycznym aspektem, żeby dzieci się z nim oswoiły" - powiedział koordynator.
W klasach IV-VI uczniowie będą obliczać procenty na praktycznych przykładach, porównując opłacalność rabatów czy promocji. Starsi uczniowie w klasach VII-VIII nauczą się obliczać odsetki od lokat, koszty kredytów i wysokość podatków.
Analiza danych zamiast suchej teorii
"Nie ma osobnego przedmiotu finanse, ale jest pewien zakres umiejętności, jakie uczniowie powinni nabyć. Dotyczy to też niektórych pojęć, np. inflacji, średniej płacy czy mediany płacy i różnicy między nimi" - wyjaśnił Karpiński. Moduł ma nauczyć dzieci nie tylko odczytywania danych, ale także ich analizy i wyciągania wniosków.
Ma to również zapobiegać podejmowaniu niekorzystnych decyzji, w tym finansowych. Uczniowie będą mogli wykazać się umiejętnością liczenia według własnych strategii, co da im większą dowolność w rozwiązywaniu zadań.
Własne strategie rozwiązywania
"Zapisaliśmy tam konkretne efekty uczenia się, jakie uczniowie powinni osiągnąć na kolejnych etapach nauki. Chodzi o sprawdzenie, jak radzą sobie z problemem matematycznym: jak zinterpretować dane, jak je zapisać, żeby łatwiej można było rozstrzygnąć problem, jak zwizualizować dane na użytek własnego sposobu rozwiązania, jak komunikować swój sposób rozwiązania, jak go argumentować" - dodał Karpiński.
Nowa podstawa programowa to element reformy edukacji "Reforma 26. Kompas Jutra". Od września 2025 roku do szkół weszły już edukacja obywatelska i edukacja zdrowotna.
Stopniowe wprowadzanie zmian
We wrześniu 2026 roku nowa podstawa zacznie obowiązywać w klasach I i IV szkoły podstawowej. Od września 2027 roku obejmie pierwsze klasy szkół ponadpodstawowych, a w podstawówce kolejne dwa roczniki.
W następnych latach ma objąć wszystkie pozostałe roczniki uczniów szkoły podstawowej i szkół ponadpodstawowych. Reforma będzie wprowadzana stopniowo przez kilka lat.
Źródła wykorzystane: "PAP" Uwaga: Ten artykuł został zredagowany z pomocą Sztucznej Inteligencji.
