De Europese Unie heeft 90 miljard euro aan Oekraïne toegezegd om het land de komende twee jaar financieel overeind te houden. De EU-leiders bereikten vrijdagochtend in Brussel overeenstemming over een gezamenlijke lening, nadat een plan om bevroren Russische tegoeden te gebruiken strandde.
De EU leent het geld zelf op de kapitaalmarkt en gebruikt daarvoor haar eigen begroting als onderpand. Oekraïne hoeft de lening pas terug te betalen zodra Rusland herstelbetalingen doet voor de oorlogsschade.
Premier Dick Schoof toonde zich na afloop van de top "buitengewoon tevreden" met het resultaat. «Het belangrijkste is: de 90 miljard is beschikbaar. Daarmee kunnen ze economisch én militair gewoon vooruit», zei hij. Nederland had aanvankelijk voorkeur voor het gebruik van Russische tegoeden, maar Schoof benadrukte dat Oekraïne vooral geholpen is met het resultaat. «Voor Oekraïne maakt het niet zoveel uit waar het geld vandaan komt, als het maar ergens vandaan komt», aldus de premier.
Verzet tegen Russische tegoeden
Het oorspronkelijke plan om de 210 miljard euro aan bevroren Russische tegoeden rechtstreeks te gebruiken, stuitte op hardnekkig verzet. België, waar het grootste deel van het Russische geld zich bevindt via effectenbewaarder Euroclear, vreesde voor financiële represailles vanuit Moskou. Premier Bart De Wever eiste "onbeperkte" garanties van zijn Europese collega's, wat EU-diplomaten omschreven als een "blanco cheque".
Ook Italië en Frankrijk toonden zich terughoudend. Zij vreesden voor bredere juridische en financiële gevolgen voor hun banken en mogelijke impact op vredesonderhandelingen. «Er waren te veel losse eindjes. En als je daaraan begint te trekken, ontrafelt het helemaal», zei De Wever na afloop.
De Belgische premier sprak uiteindelijk van een overwinning. «Oekraïne en Europa hebben gewonnen», verklaarde hij. «We zouden niet alleen Oekraïne in de steek hebben gelaten, maar ook onszelf. Als we Brussel vandaag verdeeld hadden verlaten, zou Europa zijn geopolitieke relevantie hebben verloren.»
Dankbaarheid en signaal
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky toonde zich op X dankbaar voor de financiële steun. «Dit is aanzienlijke steun die onze weerbaarheid werkelijk versterkt», schreef hij. «Het is belangrijk dat Russische tegoeden onbeweeglijk blijven en dat Oekraïne een financiële zekerheidsgarantie heeft gekregen voor de komende jaren. Dank u voor het resultaat en voor de eensgezindheid. Samen verdedigen we de toekomst van ons continent.»
De Duitse bondskanselier Friedrich Merz benadrukte op X de symbolische waarde van het besluit. «Dit is een duidelijk signaal van Europa aan Poetin: deze oorlog is het niet waard. We zullen de Russische tegoeden bevroren houden totdat Rusland Oekraïne heeft gecompenseerd», aldus Merz.
EU-president António Costa en voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen benadrukten dat de EU haar belofte aan Kyiv heeft waargemaakt. «We hadden het beloofd en we hebben geleverd», zei Costa.
Uitzonderingen en voorwaarden
Hongarije, Slowakije en Tsjechië hebben een uitzondering bedongen. Deze landen hoeven niet bij te dragen aan de terugbetaling of rente van de lening, in ruil voor het niet blokkeren van het besluit.
De EU-leiders houden de mogelijkheid open om in de toekomst alsnog de bevroren Russische tegoeden te gebruiken voor de terugbetaling van de lening aan Oekraïne. De Europese Commissie werkt aan een wetgevingsvoorstel daarvoor. «Ze blijven beschikbaar voor herstelbetalingen door Rusland aan Oekraïne», aldus Schoof.
Volgens het IMF heeft Oekraïne voor 2026-2027 bijna 140 miljard euro nodig om zijn begrotingstekort te dekken. De lening is bedoeld voor de aankoop en productie van wapens, het herstel van energienetwerken en de betaling van salarissen.
Let op: Dit artikel is gemaakt met Kunstmatige Intelligentie (AI).
