2 listopada 1925 roku w Warszawie odsłonięto Grób Nieznanego Żołnierza. Uroczystość zgromadziła tłumy mieszkańców stolicy, którzy oddali hołd bezimiennym bohaterom poległym za Polskę. Monument stanął w arkadach Pałacu Saskiego na placu Saskim.
Idea uhonorowania nieznanych żołnierzy zrodziła się we Francji po pierwszej wojnie światowej. W Polsce pierwsze inicjatywy pojawiły się już w 1921 roku. W 1923 roku prezydent Stanisław Wojciechowski powołał Tymczasowy Komitet Organizacyjny Budowy Pomnika. Rada Ministrów zatwierdziła projekt 24 stycznia 1925 roku na wniosek ministra spraw wojskowych generała Władysława Sikorskiego.
Wybór szczątków
29 października 1925 roku na Cmentarzu Orląt Lwowskich ekshumowano trzy bezimienne groby żołnierzy. Lwów jako miejsce pochodzenia szczątków wylosował losowo Józef Buczkowski, kawaler Virtuti Militari, spośród piętnastu pól bitewnych. Jadwiga Zarugiewiczowa, matka poległego żołnierza, wskazała jedną z trzech trumien. Szczątki przewieziono do Warszawy 2 listopada 1925 roku - najpierw do katedry św. Jana, a następnie na plac Saski.
W grudniu 1944 roku Niemcy wysadzili Pałac Saski. Zachował się jedynie fragment grobu z trzema arkadami. Już w styczniu 1945 roku podjęto decyzję o odbudowie pomnika. Władze zarządziły stworzenie projektu rekonstrukcji w listopadzie 1945 roku, a 8 maja 1946 roku odbyło się ponowne odsłonięcie. Architekt Zygmunt Stępiński zaprojektował nową formę grobu.
Renowacje i współczesność
Monument przeszedł kilka modernizacji - w 1964 roku wymieniono płytę nagrobną i posadzkę, w 1973 roku piaskowiec zastąpiono szarym granitem. W 1990 roku przywrócono przedwojenne tablice z nazwami bitew i dodano 14 nowych tablic upamiętniających walki z lat 1939-1945. w tej chwili grób liczy 22 tablice. Od 1 lipca 1965 roku obiekt posiada status pomnika historii. Wartę honorową pełnią żołnierze Batalionu Reprezentacyjnego Wojska Polskiego.
Uwaga: Ten artykuł został stworzony przy użyciu Sztucznej Inteligencji (AI).
