Tydzień z dziejów regionu [10-16 listopada]. Od Bordziłówki po Studziankę

10 listopada10 listopada 1854 roku – w Bordziłówce (gmina Rossosz) urodził się Stanisław Lewicki, duchowny katolicki, społecznik i działacz narodowy. Był jednym z tych księży, którzy w drugiej połowie XIX wieku wspierali działalność oświatową i patriotyczną na Podlasiu. Mija 171 lat.10 listopada 1918 roku – w Łukowie do miasta dotarły wiadomości o uwolnieniu Józefa Piłsudskiego z Magdeburga. Miejscowa Polska Organizacja Wojskowa rozpoczęła przygotowania do rozbrojenia niemieckiego garnizonu, które zaplanowano na kolejną noc. Wydarzenie to zapoczątkowało lokalne obchody niepodległościowe. Mija 107 lat.10 listopada 1914 roku – w Jabłoniu (powiat parczewski) urodził się Stanisław „Sewer” Potapczuk, późniejszy komendant obwodu Biała Podlaska Batalionów Chłopskich, oficer Wojska Polskiego i działacz niepodległościowy. Mija 111 lat.11 listopada11 listopada 1918 roku – w Łukowie o zmierzchu rozpoczęło się rozbrajanie Niemców przez członków Polskiej Organizacji Wojskowej, wspieranych przez młodzież gimnazjalną i straż pożarną. Akcja zakończyła się bez ofiar, a już następnego dnia w mieście powołano Straż Obywatelską. Mija 107 lat.11 listopada w całym regionie obchodzona jest rocznica odzyskania niepodległości. Z przedwojennej prasy wyłania się obraz miasta pełnego euforii i dumy. W latach trzydziestych Święto Niepodległości było jednym z najważniejszych dni w roku – z capstrzykiem, defiladą wojskową, akademiami i śpiewem legionowych pieśni. „Dzień 11 listopada […] znaczy chwilę wskrzeszenia państwa po 124 latach niewoli” – notowała redakcja Głosu Społecznego w 1934 roku. Jak wyglądały obchody w Białej Podlaskiej – z orkiestrą 34. Pułku Piechoty, pochodniami i defiladą na Placu Wolności – przeczytasz tutaj:12 listopada12 listopada 1918 roku – w Łukowie doszło do rozbrojenia niemieckiego garnizonu przez oddziały Polskiej Organizacji Wojskowej i lokalną milicję miejską. Załoga, licząca około 340 żołnierzy i 20 oficerów, poddała się bez większego oporu. Według ówczesnych relacji „w Siedlcach i Łukowie rozbroiła P.O.W. załogę niemiecką dnia 12 bieżącego miesiąca”, co potwierdza datę wydarzenia. Akcja była częścią fali rozbrajania okupantów, która w tych dniach ogarnęła cały region. Mija 107 lat.12 listopada 1918 roku – na południowym Podlasiu strażacy i członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej z Mordów rozbroili w Platerowie (powiat łosicki) około 200 żołnierzy niemieckich, zdobywając konie, żywność i samochody. Tego samego dnia podobne działania prowadzono w Milanowie (powiat parczewski) i Kąkolewnicy (powiat radzyński), gdzie przejęto broń i pojazdy wojskowe. Był to moment, w którym mieszkańcy regionu wzięli sprawy w swoje ręce, przejmując władzę po ustępujących okupantach. Mija 107 lat.13 listopada13 listopada 1918 roku – w Międzyrzecu Podlaskim oddziały Polskiej Organizacji Wojskowej i ochotnicy przejęli władzę w mieście, rozbrajając stacjonujący tu garnizon niemiecki. Wydarzenie to poprzedziło brutalne represje, do jakich doszło kilka dni później. Mija 107 lat.13 listopada 1918 roku – z Łukowa wyruszył oddział sierżanta Zowczaka, by wesprzeć działania Polaków w Międzyrzecu Podlaskim. Marsz ten był jednym z pierwszych przykładów współpracy lokalnych struktur niepodległościowych. Mija 107 lat.W połowie listopada 1918 roku w rejonie Hołowczyc (powiat łosicki) utworzono pierwszy oddział Polskiej Organizacji Wojskowej, który rozpoczął rozbrajanie niemieckich posterunków w okolicznych wsiach. Mija 107 lat.14 listopadaW połowie listopada 1918 roku w rejonie Sarnak (powiat łosicki) miejscowi członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej utworzyli oddział ochrony mienia po opuszczeniu terenu przez Niemców. Patrole zabezpieczały m.in. majątki w Wólce Nosowskiej i Hołowczycach. Mija 107 lat.14 listopada 1942 roku – w Łukowie Niemcy rozstrzelali około 500 Żydów w ramach końcowej fazy akcji „Reinhardt”. Wydarzenie to oznaczało faktyczną likwidację getta w mieście. Mija 83 lata.15 listopada15 listopada 1918 roku – w Białej Podlaskiej pojawił się 2. Pułk Huzarów Gwardii, tzw. „Huzarzy Śmierci”, który wprowadził w mieście stan napięcia i przejął kontrolę nad garnizonem. Był to wstęp do krwawych wydarzeń w Międzyrzecu Podlaskim kilka dni później. Mija 107 lat.15 listopada 1943 roku – w Studziance (powiat bialski) partyzanci dokonali zamachu na miejscowego sołtysa współpracującego z Niemcami. Wydarzenie to znalazło się w kronikach lokalnych jako przykład odwetu w ramach działalności konspiracyjnej. Mija 82 lata.16 listopada16 listopada 1918 roku – w Międzyrzecu Podlaskim doszło do tzw. Krwawej Niedzieli. Niemieccy huzarzy z 2. Pułku Gwardii dokonali pacyfikacji miasta, mordując co najmniej 44 osoby – żołnierzy Polskiej Organizacji Wojskowej i cywilów. Wydarzenie to stało się tragicznym symbolem pierwszych dni niepodległości na Podlasiu. Mija 107 lat.CZYTAJ TEŻ: