Setki tysięcy polskich działkowców z niepokojem spogląda na nowe przepisy. Uchwalona przez Sejm specustawa przygotowana przez Ministerstwo Obrony Narodowej daje rządowi potężne narzędzie do szybkiego przejmowania gruntów pod inwestycje obronne. Na celowniku znalazły się również Rodzinne Ogródki Działkowe (ROD). Chociaż w ostatniej chwili wprowadzono poprawkę mającą chronić interesy użytkowników działek, Polski Związek Działkowców (PZD) bije na alarm. Eksperci ostrzegają, iż to może być dopiero początek walki o zachowanie wieloletniego dorobku i uzyskanie sprawiedliwych odszkodowań. Nowe prawo, mające na celu wzmocnienie bezpieczeństwa państwa, może stać się dramatem dla milionów Polaków, dla których działka to nie tylko hobby, ale często drugi dom i spiżarnia.
Co dokładnie zakłada nowa specustawa MON?
Nowa ustawa o inwestycjach w zakresie obronności państwa to legislacyjny wytrych, który ma drastycznie przyspieszyć realizację kluczowych projektów wojskowych. Jej głównym celem jest uproszczenie procedur związanych z budową jednostek, magazynów amunicji czy elementów programu „Tarcza Wschód”. W praktyce oznacza to możliwość działania z pominięciem wielu standardowych wymagań administracyjnych, takich jak uzyskiwanie pozwoleń środowiskowych czy zgodność z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego.
Kluczowym elementem specustawy jest możliwość tworzenia tzw. stref ochronnych wokół strategicznych inwestycji. jeżeli na terenie takiej strefy znajdą się grunty prywatne, w tym Rodzinne Ogródki Działkowe, wojewoda na wniosek MON będzie mógł wydać decyzję o natychmiastowym wywłaszczeniu. To właśnie ta uproszczona i przyspieszona ścieżka budzi największe kontrowersje. Dotychczasowe procedury, choć czasochłonne, dawały właścicielom i użytkownikom gruntów znacznie większe pole do obrony swoich praw i negocjowania warunków.
Wywłaszczenie i odszkodowanie. Największe obawy działkowców
Największy niepokój wśród środowisk działkowych budzą zapisy dotyczące odszkodowań. Pierwotna wersja specustawy zakładała, iż w przypadku wywłaszczenia rekompensata będzie przysługiwać jedynie za elementy trwale związane z gruntem. Oznacza to, iż działkowiec mógłby liczyć na odszkodowanie za murowaną altanę czy fundamenty, ale nie za wieloletnie nasadzenia, drzewa owocowe, krzewy, systemy nawadniania czy lekkie konstrukcje, które stanowią realną wartość i serce każdego ogrodu.
Polski Związek Działkowców od początku alarmował, iż takie rozwiązanie jest rażąco niesprawiedliwe. Dla wielu, zwłaszcza starszych osób, działka to dorobek całego życia. Wartość nasadzeń, pracy włożonej w uprawę ziemi i stworzenie miejsca do wypoczynku jest często znacznie wyższa niż wartość samej infrastruktury. Brak pełnej rekompensaty oznaczałby dla nich niepowetowaną stratę finansową i emocjonalną. PZD podkreśla, iż sprawiedliwe odszkodowanie musi uwzględniać wszystkie składniki majątkowe znajdujące się na działce, a nie tylko te, które ustawodawca arbitralnie uzna za „trwałe”.
Ratunek w ostatniej chwili? Sejmowa poprawka ma chronić ROD
W odpowiedzi na głośne protesty działkowców i interwencję PZD, w ostatnim dniu prac nad ustawą w Sejmie posłowie Koalicji Obywatelskiej zgłosili kluczową poprawkę. Zgodnie z jej treścią, przepisy specustawy o wywłaszczeniu nie będą stosowane do nieruchomości stanowiących Rodzinne Ogródki Działkowe. To fundamentalna zmiana, która teoretycznie powinna uspokoić nastroje.
Co to oznacza w praktyce? jeżeli MON zdecyduje, iż na terenie danego ROD musi powstać inwestycja wojskowa, likwidacja ogrodu będzie musiała odbywać się na zasadach określonych w odrębnej ustawie o rodzinnych ogrodach działkowych. A ta ustawa przewiduje znacznie korzystniejsze warunki. Gwarantuje ona działkowcom pełne odszkodowanie za wszystkie składniki majątkowe – w tym nasadzenia i altany – oraz nakłada na gminę obowiązek odtworzenia ogrodu w nowej, dogodnej lokalizacji. Poprawka została przyjęta przez Sejm, co PZD ocenił jako krok w dobrym kierunku i sukces środowiska działkowego.
PZD alarmuje: to wciąż za mało. Co dalej z ustawą?
Mimo przyjęcia kluczowej poprawki, Polski Związek Działkowców zachowuje czujność i ostrzega, iż walka jeszcze się nie skończyła. Istnieją obawy, iż zapis może okazać się nieprecyzyjny lub w praktyce pojawią się próby jego obejścia. Dlatego PZD zapowiada, iż będzie bacznie monitorować dalsze prace nad ustawą, która trafiła teraz do Senatu. Związek nie wyklucza konieczności wprowadzenia dalszych doprecyzowań, aby ostatecznie i jednoznacznie zabezpieczyć prawa ponad miliona polskich działkowców.
Obecnie ustawa znajduje się w senackich komisjach, gdzie może zostać poddana dalszym modyfikacjom. Ostateczny kształt przepisów poznamy w najbliższych tygodniach. Sytuacja pozostaje dynamiczna, a dla działkowców najważniejsze jest śledzenie komunikatów PZD i doniesień z parlamentu. Choć bezpośrednie zagrożenie szybkim wywłaszczeniem bez pełnego odszkodowania zostało zażegnane, nowa specustawa MON na stałe zmienia krajobraz prawny i pokazuje, iż tereny ROD mogą stać się celem strategicznych inwestycji państwowych.
More here:
Rząd może przejąć twój ogródek działkowy. Nowa ustawa MON to realne zagrożenie
