Wkrótce rozpoczną się negocjacje Rady UE z Parlamentem Europejskim w sprawie Europejskiego Planu Przemysłu Obronnego (EDIP) o wartości 1,5 mld euro. Ambasadorowie UE ostatecznie poparli nową wersję dokumentu.
Dokument liczący 184 strony, do którego dotarł portal EURACTIV przed jego oficjalną publikacją, w dużej mierze pozostał niezmieniony w stosunku do kompromisu z zeszłego tygodnia.
Wówczas państwa członkowskie UE uzgodniły, iż utrzymają rygorystyczne zasady kwalifikowalności, które faworyzują producentów broni z UE, przy jednoczesnym wprowadzeniu wyjątków dla zagranicznych dostawców amunicji i pocisków.
Europejski Plan Przemysłu Obronnego (EDIP) to inicjatywa Komisji Europejskiej o wartości 1,5 miliarda euro, której celem jest wzmocnienie unijnego przemysłu zbrojeniowego w latach 2025–2027. Plan zakłada finansowe wsparcie dla wspólnych zamówień wojskowych państw członkowskich oraz subsydia dla firm produkujących sprzęt obronny na terenie UE.
Kluczowym elementem EDIP jest wprowadzenie mechanizmów pozwalających Komisji na monitorowanie łańcuchów dostaw, nadawanie priorytetów dla produkcji w sytuacjach kryzysowych oraz nakładanie kar – do 100 tys. euro – na firmy, które złożą fałszywe dane lub nie dostosują się do obowiązków wynikających z planu.
Choć projekt zakłada preferencje dla unijnych producentów, wprowadza też wyjątki dla zagranicznych dostawców amunicji i rakiet.
Ostatnie zadanie polskiej prezydencji w Radzie UE
Komisja zaproponowała EDIP w marcu 2024 roku jako sposób na wsparcie rozwoju europejskiego przemysłu zbrojeniowego poprzez finansowanie wspólnych zamówień wojskowych oraz subsydiowanie produkcji uzbrojenia.
Uzupełnieniem Europejskiego Planu Przemysłu Obronnego są inne programy, które mają na celu wzmocnienie wspólnych zdolności wojskowych oraz zwiększenie autonomii strategicznej Wspólnoty.
Jednym z kluczowych narzędzi jest PESCO – kooperacja strukturalna, w ramach której państwa członkowskie realizują wspólne projekty w zakresie obronności, takie jak rozwój technologii, logistyki czy cyberbezpieczeństwa.
Kolejnym instrumentem jest Europejski Fundusz Obronny (EDF), z którego finansowane badania oraz rozwój innowacyjnych technologii wojskowych i który wspiera współpracę przemysłową w sektorze zbrojeniowym.
Uzupełnia go Europejski Instrument na rzecz Pokoju (EPF), który pozwala na finansowanie misji wojskowych oraz dostarczanie sprzętu wojskowego państwom trzecim, m.in. Ukrainie.
Koordynację krajowych polityk obronnych ułatwia proces CARD – Skoordynowany Roczny Przegląd w dziedzinie Obrony, mający na celu identyfikację luk i potencjalnych obszarów współpracy.
Unia posiada również własne dowództwo – MPCC – odpowiedzialne za prowadzenie misji szkoleniowych poza granicami UE. Całość działań osadzona jest w ramach Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony (CSDP), która stanowi podstawę prawną i polityczną dla unijnych misji cywilnych i wojskowych.
Dodatkowo UE ściśle współpracuje z NATO w zakresie cyberbezpieczeństwa, mobilności wojskowej i zwalczania dezinformacji, co pozwala na lepszą koordynację działań obu organizacji.
Według źródła zbliżonego do sprawy, Polska rozpocznie rozmowy z Parlamentem w sprawie EDIP w najbliższy poniedziałek – dzień przed przekazaniem rotacyjnej prezydencji w Radzie UE Danii.
