Nieopodatkowane wsparcie dla emerytów. Rocznie można zyskać choćby 3800 zł

Tysiące uprawnionych seniorów nie korzysta z przysługującego im ryczałtu energetycznego, który od 1 marca 2025 roku wynosi aż 316,31 złotych miesięcznie, co przekłada się na imponującą kwotę 3795,72 złotych rocznie. Co więcej, świadczenie to jest całkowicie zwolnione z podatku, a jego wartość podlega corocznej waloryzacji, dzięki czemu nie traci na wartości wraz z postępującą inflacją.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Sytuacja finansowa przeciętnego polskiego emeryta jest znacznie bardziej złożona niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Wysokość podstawowej emerytury to zaledwie jeden z elementów układanki tworzącej miesięczny budżet seniora. w tej chwili system emerytalny oferuje dodatkowe świadczenia, takie jak trzynasta i czternasta emerytura, które stały się już stałym elementem wsparcia finansowego dla osób starszych. Jednak poza tymi powszechnie znanymi dodatkami istnieje szereg specjalnych świadczeń dedykowanych określonym grupom emerytów, które mogą znacząco podnieść ich miesięczny dochód.

Ryczałt energetyczny stanowi jeden z najbardziej wartościowych, a jednocześnie stosunkowo mało znanych dodatków, o które mogą ubiegać się uprawnione osoby. Kwota blisko 4000 złotych rocznie stanowi istotne wsparcie, szczególnie w kontekście wzrastających cen energii elektrycznej i ogrzewania, które stanowią znaczący składnik domowych budżetów. Dla wielu emerytów, zwłaszcza tych otrzymujących minimalne świadczenia, taki dodatek może oznaczać różnicę między życiem w niedostatku a względnym spokojem finansowym.

Kto dokładnie może ubiegać się o ten cenny dodatek? Uprawnionymi do ryczałtu energetycznego są przede wszystkim kombatanci i inne osoby o podobnym statusie, które brały udział w działaniach wojennych lub doświadczyły represji. Prawo to przysługuje również żołnierzom zastępczej służby wojskowej, którzy byli przymusowo zatrudniani w szczególnie trudnych warunkach – w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach pozyskiwania rud uranowych czy batalionach budowlanych. Te osoby wykonywały wyjątkowo ciężką i niebezpieczną pracę, często narażając swoje zdrowie i życie.

Co niezwykle istotne, uprawnienia do ryczałtu energetycznego nie wygasają wraz ze śmiercią osoby bezpośrednio uprawnionej. Mogą one „przejść” na wdowy lub wdowców po kombatantach i innych osobach uprawnionych, pod warunkiem iż pobierają oni emeryturę lub rentę. Podobnie, prawo to przysługuje również wdowom po żołnierzach przymusowo zatrudnianych, jeżeli otrzymują świadczenia emerytalne lub rentowe. Ten aspekt regulacji sprawia, iż krąg beneficjentów ryczałtu energetycznego jest znacznie szerszy, niż mogłoby się początkowo wydawać.

Procedura ubiegania się o ryczałt energetyczny jest stosunkowo prosta, choć wymaga zgromadzenia odpowiedniej dokumentacji. Pierwszym krokiem jest złożenie formularza ZUS_ERK, dostępnego zarówno w placówkach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jak i na stronie internetowej tej instytucji. Wniosek można złożyć w dowolnym momencie – nie istnieje żaden określony termin, po którym uprawnienia wygasają. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające status uprawniający do świadczenia.

W przypadku kombatantów i osób represjonowanych niezbędna będzie decyzja wydana przez szefa Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Dokument ten powinien stwierdzać okresy działalności kombatanckiej lub represji. Wdowy i wdowcy po kombatantach muszą przedstawić podobne zaświadczenie, ale potwierdzające ich uprawnienia jako członków rodziny po osobie uprawnionej.

Żołnierze przymusowo zatrudnieni w kopalniach, kamieniołomach i innych trudnych warunkach muszą załączyć zaświadczenie z Wojskowej Komendy Uzupełnień. Dokument ten powinien potwierdzać zarówno okres, jak i rodzaj przymusowego zatrudnienia w ramach zastępczej służby wojskowej. Natomiast wdowy po takich żołnierzach potrzebują zaświadczenia wydanego przez adekwatny organ wojskowy.

Po złożeniu kompletnego wniosku wraz z wymaganą dokumentacją, Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpatruje sprawę i wydaje decyzję o przyznaniu świadczenia. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku, ryczałt energetyczny jest wypłacany wraz z podstawowym świadczeniem emerytalnym lub rentowym, co znacznie upraszcza proces otrzymywania tych dodatkowych środków przez uprawnionych.

Warto podkreślić wyjątkową wartość ryczałtu energetycznego na tle innych dodatków do emerytur i rent. Po pierwsze, jak już wspomniano, jest on całkowicie zwolniony z podatku dochodowego, co oznacza, iż cała kwota trafia bezpośrednio do kieszeni beneficjenta. Po drugie, podlega on corocznej waloryzacji, co zabezpiecza jego realną wartość przed inflacją. W dobie gwałtownie wzrastających cen jest to szczególnie istotne dla osób żyjących z niepodwyższanych zasadniczo świadczeń emerytalnych.

Kontekst historyczny przyznawania ryczałtu energetycznego jest równie istotny co jego wartość finansowa. Świadczenie to stanowi formę uznania i zadośćuczynienia dla osób, które przysłużyły się ojczyźnie w wyjątkowo trudnych czasach lub doświadczyły niezawinionego cierpienia. Kombatanci, osoby represjonowane oraz żołnierze przymusowo kierowani do szczególnie ciężkich prac często ponosili znaczne koszty zdrowotne swojej służby lub działalności. Ryczałt energetyczny jest więc nie tylko wsparciem finansowym, ale również symbolicznym wyrazem wdzięczności ze strony państwa.

Znaczenie tego dodatku wzrasta w kontekście rosnących kosztów energii elektrycznej i ogrzewania. Wielu emerytów, szczególnie tych zamieszkałych w starszych, gorzej ocieplonych budynkach, walczy z wysokimi rachunkami za energię. Problem ten jest szczególnie dotkliwy w okresie zimowym, gdy koszty ogrzewania stanowią znaczący element domowego budżetu. Dodatkowe prawie 320 złotych miesięcznie może znacząco złagodzić to obciążenie i poprawić jakość życia seniorów.

Niestety, wiedza o możliwości uzyskania ryczałtu energetycznego nie jest powszechna wśród uprawnionych osób. Wielu kombatantów, byłych żołnierzy przymusowo zatrudnianych czy wdów po nich nie jest świadomych przysługujących im praw. Dodatkowo, zaawansowany wiek potencjalnych beneficjentów oraz często ograniczona mobilność mogą stanowić barierę w uzyskaniu niezbędnych informacji i złożeniu wniosku. Dlatego tak ważne jest rozpowszechnianie wiedzy o tym świadczeniu wśród potencjalnie uprawnionych osób oraz ich rodzin.

W szerszym kontekście systemu świadczeń dla emerytów, ryczałt energetyczny stanowi element mozaiki dodatków, które mogą znacząco poprawić sytuację finansową osób starszych. Obok niego funkcjonują także inne specjalne świadczenia, takie jak dodatek kombatancki, dodatek kompensacyjny czy dodatek za tajne nauczanie. Każde z nich jest dedykowane określonej grupie uprawnionych i ma swoje specyficzne warunki przyznawania.

System ten pokazuje, iż emerytura nie musi być jedynym źródłem dochodu osób starszych. Dla wielu seniorów, zwłaszcza tych znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, wiedza o dodatkowych świadczeniach, o które mogą się ubiegać, jest na wagę złota. Pozwala ona lepiej planować domowy budżet i zmniejszyć obawy związane z finansową stroną codziennego życia.

Warto również zauważyć, iż ryczałt energetyczny stanowi swego rodzaju most między przeszłością a teraźniejszością. Osoby uprawnione do tego świadczenia to często świadkowie najważniejszych, choć nierzadko najtrudniejszych, wydarzeń w historii Polski XX wieku. Ich doświadczenia i poświęcenie zasługują na uznanie, a ryczałt energetyczny jest jedną z form takiego uznania ze strony państwa.

Dla rodzin osób uprawnionych istotna jest również informacja o możliwości „przejęcia” uprawnień przez wdowy i wdowców. Wielu potencjalnych beneficjentów nie zdaje sobie sprawy, iż po śmierci kombatanta czy żołnierza przymusowo zatrudnianego, ich małżonkowie mogą ubiegać się o ryczałt energetyczny. Ta wiedza może być szczególnie cenna w sytuacji, gdy osoba pozostała po zmarłym walczy z trudnościami finansowymi.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, świadomy znaczenia dodatkowych świadczeń dla budżetów emerytów, prowadzi działania informacyjne mające na celu zwiększenie świadomości uprawnionych osób. Informacje o ryczałcie energetycznym i innych dodatkach są dostępne zarówno w placówkach ZUS, jak i na stronie internetowej tej instytucji. Dodatkowo, pracownicy ZUS są przygotowani do udzielania szczegółowych informacji i pomocy w wypełnianiu niezbędnych wniosków.

Podsumowując, ryczałt energetyczny stanowi cenne, choć często niedoceniane lub nieznane, źródło dodatkowego dochodu dla określonych grup emerytów. Prawie 4000 złotych rocznie, zwolnione z podatku i podlegające corocznej waloryzacji, może znacząco poprawić jakość życia osób uprawnionych. jeżeli jesteś kombatantem, byłym żołnierzem przymusowo zatrudnianym lub wdową/wdowcem po takiej osobie, warto sprawdzić swoje uprawnienia i złożyć odpowiedni wniosek. To nieopodatkowane wsparcie finansowe może okazać się istotnym uzupełnieniem domowego budżetu w czasach rosnących kosztów życia, szczególnie w obszarze wydatków na energię i ogrzewanie.