Coraz większa część pomocy wojskowej z Europy dla Ukrainy trafia z linii produkcyjnych na front, a nie z magazynów armii – wynika z najnowszych danych Instytutu Gospodarki Światowej z Kilonii.
Według analizy think tanku, europejski przemysł obronny zwiększa produkcję, a kraje UE coraz częściej sięgają po kontrakty zbrojeniowe zamiast przekazywać uzbrojenie z istniejących zasobów. Tymczasem Stany Zjednoczone pod rządami prezydenta Donalda Trumpa zaczęły sprzedawać Ukrainie nowo wyprodukowaną broń zamiast przekazywać ją w ramach pomocy.
„Europa zamówiła już więcej poprzez nowe kontrakty obronne niż Stany Zjednoczone – co oznacza wyraźne odejście od czerpania z arsenałów na rzecz produkcji przemysłowej” – powiedział Taro Nishikawa, szef programu Ukraine Support Tracker w Instytucie z Kilonii.
Rekordowe kwoty z kontraktów
Według ustaleń think tanku, co najmniej 4,6 mld euro z 10,5 mld euro pomocy wojskowej z Europy wysłanej do Ukrainy w maju i czerwcu pochodziło właśnie z nowych zamówień. Dane obejmują nie tylko UE, ale też Wielką Brytanię, Norwegię, Szwajcarię i Islandię.
Od początku pełnoskalowej inwazji Rosji w 2022 roku europejscy producenci dostarczyli Ukrainie sprzęt i amunicję o łącznej wartości 35,1 mld euro. Dla porównania, z amerykańskich linii produkcyjnych trafiła pomoc o wartości 30,7 mld euro.
„Po raz pierwszy od początku prezydentury Trumpa Stany Zjednoczone zatwierdziły w maju duży eksport broni do Ukrainy – ale nie w ramach pomocy wojskowej. Są to sprzedaże, które Kijów musi sam sfinansować” – zaznaczył Instytut.
W 2024 roku dostawy realizowane w ramach kontraktów stanowiły już 59% europejskiej pomocy wojskowej dla Ukrainy – wobec zaledwie 11% w 2022 roku. Wzrost ten to efekt wyczerpywania zapasów i rosnących mocy produkcyjnych fabryk zbrojeniowych.
Liderzy i maruderzy
Niemcy pozostają największym donatorem wojskowym w Europie, przekazując Ukrainie 16,5 mld euro. Za nimi plasują się Wielka Brytania (13,8 mld euro) oraz Dania (9,16 mld euro).
Berlin w ostatnich miesiącach zwiększył swoje wsparcie, m.in. ogłaszając w maju pakiet o wartości 5 mld euro, który obejmuje także finansowanie produkcji systemów uzbrojenia dalekiego zasięgu na Ukrainie.
Francja – druga gospodarka UE i siedziba największych europejskich producentów zbrojeniowych – zajmuje dopiero szóste miejsce z kwotą 5,96 mld euro. W marcu prezydent Emmanuel Macron zapowiedział pakiet o wartości 2 mld euro, obejmujący m.in. pociski przeciwpancerne, systemy obrony powietrznej, pociski do myśliwców, amunicję i produkcję sprzętu w Ukrainie.
SAFE – nowe źródło finansowania
W najbliższych miesiącach mogą zostać podpisane kolejne kontrakty na dostawy uzbrojenia, gdy kraje UE sięgną po nowy, wart 150 mld euro program pożyczkowy SAFE, przeznaczony na wspólne zamówienia zbrojeniowe dla Ukrainy.
Część państw już wyraziła zainteresowanie wykorzystaniem tych środków. Bułgaria – jeden z nielicznych krajów, które ujawniły plany – zaproponowała zakup pocisków artyleryjskich kalibru 155 mm dla Ukrainy w ramach wspólnych kontraktów z innymi państwami UE.
Państwa mają czas do końca listopada, aby przedłożyć Komisji Europejskiej szczegółowe plany wydatkowania środków z SAFE.
