13 grudnia 1981 – Pamiętamy!

12 grudnia 2025 roku, w przeddzień 44 rocznicy wprowadzenia stanu wojennego, w ZSTiB odbyła się uroczysta sesja naukowa pt. „Spotkanie z poezją stanu wojennego”.

Poprzedziło ją wystąpienie dyrektora ZSTiB Jerzego Soski, który podzielił się osobistym wspomnieniem z tego czasu. Pan dyrektor był uprzejmy nawiązać również do obchodów 35. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego. Zorganizowano wtedy również sesję naukową. W pierwszej części uczniowie wygłaszali referaty, przygotowane na podstawie tekstów źródłowych pod kierunkiem Anny Skoczek, w drugiej części odbyła się dyskusja z udziałem b. posła na sejm RP Władysława Żabińskiego z Zakliczyna i b. wojewody małopolskiego Jerzego Orła z Bochni na temat „Za i przeciw wprowadzenia stanu wojennego”. Dyskutujący wygłaszali własne opinie i poglądy, nie zaczerpnięte z Internetu czy opracowań, byli bowiem świadkami i uczestnikami tych wydarzeń. Moderatorem debaty był dyrektor Soska. (Zob. relacja pana dyrektora na stronie internetowej https://zstib.edu.pl/archiwum/991).

W 2025 roku uczniowie klasy 5 TE zaprezentowali historię stanu wojennego dzięki wierszy tego czasu. W poezji stanu wojennego wyróżniamy dwa nurty: lirykę „wysokiego obiegu”, której przedstawicielami są m.in. Czesław Miłosz, Zbigniew Herbert, Stanisław Barańczak, Julian Kornhauser, Adam Zagajewski oraz anonimową, okolicznościową poezję, powstałą w ośrodkach internowania, której autorami są nieprofesjonalni twórcy. Filip Miller odczytał wiersz Cz. Miłosza „Do Lecha Wałęsy” (pierwszy nurt), a Piotr Armański – „Idą pancry na Wujek” (drugi nurt). Pozostałe wiersze, wraz z okolicznościami ich powstania, były odczytywane we fragmentach, stosownie do dat i wydarzeń, do których nawiązywały: 13 grudnia 1981, 16 grudnia 1981, 28 grudnia 1981, 25 stycznia 1982, 1 maja 1982, 3 maja 1982, 13 maja 1982, 14 maja 1982, 13 października 1982. Referaty przygotowano w oparciu o książkę „Poezja świadectwa i sprzeciwu. Stan wojenny w twórczości wybranych polskich poetów”. Ilustrację muzyczną stanowiły archiwalne nagrania, m.in. piosenki śpiewanej przez Jana Krzysztofa Kelusa „Ostatnia szychta na KWK Piast”, Krystyny Prońko – „Psalm stojących w kolejkach” i „Mury” Jacka Kaczmarskiego. Przypomniano wykonanie uczniów sprzed 4 lat, wówczas 1TE, a w całości utwór zaśpiewała klasa 3 TB.

Spotkanie z poezją stanu wojennego w ZSTiB odbywało się w dwóch turach. W pierwszej wzięło udział 9 klas, w drugiej 7. Klasa 5 TE została po lekcjach, by zaprezentować swój program (za co należą się im podziękowania), tak aby jak najwięcej uczniów ZSTiB mogło powiedzieć o wydarzeniach 13 grudnia 1981 roku – pamiętamy!

—

Anna Skoczek